Święta Bożego Narodzenia stanowią wyjątkowy czas. To okazja do spotkania się z rodziną, podsumowania roku i jedzenia różnych tradycyjnych potraw, które na co dzień przeważnie nie trafiają na nasze stoły. Ważnym elementem obchodów świąt są także upominki świąteczne, jak również różnego rodzaju dekoracje, nieodzownie kojarzące się właśnie z tym wydarzeniem. Skąd jednak wzięły się choinki, gwiazdki i renifery?
Dlaczego święta Bożego Narodzenia są obchodzone w grudniu?
Warto zacząć od niespodziewanie kontrowersyjnej kwestii, jaką jest… data obchodzenia zimowych świąt. Choć zarówno ich nazwa, jak i rola w polskiej tradycji bezpośrednio nawiązuje do narodzin Jezusa, w rzeczywistości dzień jego urodzin nie jest znany. Teolodzy podają, że mógł to być kwiecień, maj lub nawet listopad.
Skąd zatem pochodzi zwyczaj świętowania w grudniu? Odpowiedzi należy szukać w wierzeniach pogańskich. Końcówka grudnia to moment, w którym następuje tzw. przesilenie zimowe, czyli najkrótszy dzień w roku. Obecnie jest to 21 lub 22 grudnia, jednak 2 tysiące lat temu to wydarzenie następowało właśnie 25 grudnia. Ustalenie dokładnej daty było związane z ruchami Słońca, na co wpłynęły także starożytne wierzenia. Historycy podają, że ustanowienie daty Bożego Narodzenia na 25 grudnia miało na celu osłabienie kultu Mitry – popularnego bóstwa solarnego czczonego na terenie cesarstwa rzymskiego. Jego wyznawcy uznawali, że Mitra urodził się właśnie w ten dzień. Kościół oficjalnie ustalił datę Bożego Narodzenia na 25 grudnia w roku 353 – została ona niezmieniona aż do dziś.
Choinka bożonarodzeniowa
To symbol, który obecnie nieodzownie kojarzy się ze świętami niemal w każdym kraju świata – jest on rozpoznawalny nawet w miejscach, w których wyznaje się zupełnie inne religie. Skąd jednak wzięły się bożonarodzeniowe choinki? W regionach, gdzie kształtowało się chrześcijaństwo, próżno szukać masywnych drzew iglastych. Zwyczaj przynoszenia do domu choinki wywodzi się z Niemiec – co ciekawe, najprawdopodobniej pojawił się on dopiero w okolicach XVI wieku.
Historia tego symbolu może jednak sięgać dużo wcześniej. Kult drzew odgrywał ważną rolę w starożytnych wierzeniach celtyckich i nordyckich, gdzie wiecznie zielone gatunki symbolizowały odradzające się życie. Prawdopodobnie podobne tradycje towarzyszyły świętowaniu przesilenia zimowego na terenie Europy Północnej. W kontekście chrześcijaństwa choinka nawiązuje z kolei do Jezusa jako źródła życia.
Choinki trafiły do Polski dopiero na przełomie wieku XVIII i XIX. Wcześniej tradycyjną ozdobą o podobnym znaczeniu była tzw. podłaźniczka, czyli podwieszony pod sufitem, odwrócony wierzchołek drzewa iglastego. Gałązki były przynoszone przez podłaźnika – pierwszego gościa w dniu święta. Jeszcze starszym symbolem, który wywodzi się z wierzeń słowiańskich, jest Diduch, czyli przyozdobiony snop zboża.
Co oznaczają różne ozdoby na choince?
Nie można pominąć także tematu ozdób, które wiszą na choince. Dekorowanie drzewka to nieodłączna część świąt – przed przygotowaniem odpowiedniej kompozycji bombek i łańcuchów warto zastanowić się także nad ich znaczeniem.
Szklane bombki, choć obecnie są jedną z najpopularniejszych świątecznych dekoracji, pojawiły się po raz pierwszy dopiero w połowie XIX wieku. Zostały one opracowane przez niemieckiego pracownika huty szkła, który szukał alternatywy dla kosztownych w tym okresie orzechów, jabłek czy cukierków stosowanych w roli ozdób. Te z kolei symbolizowały siłę, zdrowie oraz dobrobyt. Co ciekawe, Polska jest obecnie jednym z największych światowych producentów bombek choinkowych. Interesującą kwestią jest także znaczenie łańcuchów. W wielu regionach są one symbolem zniewolenia grzechem, jednak polska tradycja nadaje im znacznie bardziej pozytywny wydźwięk – mają one przypominać o więziach rodzinnych. Na choince często wiesza się także niewielkie aniołki, których zadaniem jest opiekowanie się domem.
Szczyt choinki przeważnie przyozdabia gwiazdka. To oczywiście Gwiazda Betlejemska – jest ona nie tylko ważnym symbolem Bożego Narodzenia, lecz także czymś w rodzaju drogowskazu, który ma kierować członków rodziny do domu. Światła na choince, kiedyś ostrożnie umieszczane świeczki, a obecnie głównie łańcuchy z elektrycznymi diodami, mają z kolei chronić przed złymi urokami i zapewniać bezpieczeństwo w domu.
Upominki świąteczne
Pod choinką powinny znaleźć się również upominki świąteczne. Stanowią one kolejny i dość rozległy temat – w zależności od regionu Polski prezenty może przynosić Mikołaj, Dziadek Mróz, Gwiazdor, Dzieciątko czy Aniołek. Podarunki tradycyjnie wręcza się na Wigilię, lecz często także w dzień św. Mikołaja, czyli 6 grudnia. Co ciekawe, w innych krajach przeważnie dniem, w którym przekazuje się prezenty, jest samo Boże Narodzenie. Tradycja obdarowywania bliskich wywodzi się prawdopodobnie z obchodów święta Trzech Króli, jednak z biegiem czasu jej wygląd znacznie się zmienił.
Jak zapakować upominki świąteczne?
Z podarunkami pod choinką najczęściej kojarzą się charakterystyczne, kwadratowe lub prostokątne, prezenty z kokardą. To jednak niejedyny sposób, by efektownie zapakować podarunek. Jeśli chcesz wręczyć komuś coś o nietypowych rozmiarach, a może po prostu wybrać wyjątkowy sposób pakowania, wybierz nasze woreczki! To uniwersalne, wygodne i niezwykle atrakcyjne wizualne rozwiązanie, które pozwoli Ci sprawnie spakować dowolny prezent.
W naszej ofercie możesz znaleźć szereg propozycji różniących się kolorami, rozmiarami czy motywami. Nie brakuje także świątecznych woreczków, które sprawdzą się doskonale pod choinkę. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą!
Świąteczne renifery i inne zwierzęta
Na wielu dekoracjach można zauważyć także motywy z reniferami. To zasługa popularnego wiersza amerykańskiego poety Clementa Clarke’a Moore’a, opublikowanego jeszcze w 1832 roku. Utwór ten opisywał zaprzęg św. Mikołaja, który podróżuje po całym świecie, by wręczać prezenty dzieciom. Co ciekawe, pierwotnie nie było tam znanego obecnie Rudolfa. Dołączył on do zaprzęgu dopiero po ponad 100 latach, pojawiając się w świątecznej książce dla dzieci autorstwa Roberta Maya. Aktualnie jest on przedstawiany jako pierwszy renifer ciągnący sanie św. Mikołaja – pozostała ósemka jest ustawiona za nim w parach.
Dwanaście potraw wigilijnych
Na świątecznym stole powinny znaleźć się też stosowne ozdoby – na przykład serwetki materiałowe czy odświętny obrus, a także dwanaście potraw. To liczba, która nawiązuje najprawdopodobniej do dwunastu apostołów, jednak niektórzy podają wytłumaczenie związane z 12 miesiącami roku. Co ważne, każdy gość powinien przynajmniej spróbować każdej z potraw – to gwarancja zdrowia i szczęścia na następny rok. Tradycyjnie na stole wigilijnym nie ma mięsa, z wyjątkiem ryb.
Wolne miejsce przy stole dla niespodziewanego gościa
To niezwykle ważny zwyczaj w polskiej tradycji świątecznej, który obecnie skupia się przede wszystkim na gotowości do pomocy osobom w potrzebie. Jego początki mogą być jednak zaskakujące – pozostawianie wolnego miejsca wywodzi się z przesądów, które przez wiele lat towarzyszyły tej wyjątkowej nocy. Przez długi czas wierzono, że w wigilię Bożego Narodzenia można ujrzeć zmarłych spożywających posiłek z rodziną – mieli oni zasiadać właśnie przy tym miejscu.
Dzielenie się opłatkiem
Wigilijne dzielenie się opłatkiem i składanie życzeń to kolejny zwyczaj, który stanowi już obowiązkową część obchodzenia świąt w Polsce. To wspomnienie ostatniej wieczerzy Jezusa, a dokładniej dzielenia się chlebem z apostołami. Jednocześnie jest to symbol przebaczenia i pojednania. Przez długi czas zwyczaj ten miał nieco inną formę i polegał na łamaniu się chlebem – taka tradycja utrzymała się do dzisiaj w prawosławiu.
Sianko pod obrusem
Na świątecznym stole powinny stać nie tylko pyszne potrawy, stylowe podkładki pod talerze i serwetki materiałowe czy inne ozdoby. Pod obrusem często znajduje się sianko – kolejny symbol, który ma przypominać o warunkach, w jakich przyszedł na świat Jezus. Z tym zwyczajem wiąże się również pewna zabawa, która polega na wyciąganiu kolejnych źdźbeł przez gości wigilijnych. Osoba, która będzie trzymać najdłuższe źdźbło, ma mieć w przyszłym roku najwięcej szczęścia i żyć w dobrobycie.
Świece i światła
Ozdobne światła można znaleźć podczas świąt nie tylko na choince. Są one obecne również na stole, gdzie przeważnie znajduje się świeca, a także wokół domu. Nie można zaprzeczyć, że zapewniają one wyjątkowy wystrój i przytulny klimat, jednak to nie wszystko. Również światła mają specjalne znaczenie – mają one wskazywać drogę zarówno członkom rodziny, jak i gościom, którzy chcą nas odwiedzić w świątecznym okresie.
Święta w innych krajach
Warto także wspomnieć, że w zależności od państwa bożonarodzeniowe zwyczaje mogą się znacznie różnić. Na przykład w Norwegii jedną z tradycji jest… chowanie mioteł. Ma to na celu zapewnić ochronę przed wiedźmami, które mogłyby ukraść miotłę i na niej odlecieć. W Niemczech z kolei wiele rodzin wiesza na choince bombkę w kształcie ogórka – dziecko, które ją znajdzie, otrzymuje dodatkowy prezent. Ciekawy jest także zwyczaj w Japonii – choć 25 grudnia nie jest w tym państwie świętem, mieszkańcy kraju masowo udają się wtedy na tradycyjny posiłek w… KFC.
Jak udekorować stół na święta?
Zarówno Wigilia, jak i rodzinne obiady w pierwszy oraz drugi dzień świąt wymagają odpowiedniego przygotowania. Oprócz ozdobionej choinki warto zadbać także o odpowiedni wygląd stołu. Co powinno się na nim znaleźć? Na pewno dobrze sprawdzi się stylowy obrus – tradycyjnie jest on w kolorze białym, jednak coraz częściej można spotkać się z innymi motywami, w których ważną rolę gra m.in. czerwień w połączeniu z różnymi zimowymi nadrukami. Do tego warto dodać podkładki pod talerze oraz serwetki na stół, na przykład serwetki materiałowe. Takim wystrojem na pewno zachwycisz wszystkich gości!
Ciekawym wyborem będą też m.in. kokardki, zawieszki czy gwiazdki. Wszystkie z tych propozycji znajdziesz w naszej ofercie, która obejmuje nie tylko woreczki do pakowania prezentów, lecz także różnego rodzaju dekoracje świąteczne. Co więcej, same woreczki także sprawdzą się świetnie w roli ozdób – zwłaszcza w przypadku propozycji o najmniejszych rozmiarach, które bez problemu zmieszczą się w dowolnym miejscu na stole. Możesz je także zawiesić na choince – wybór zależy tylko od Twojej kreatywności.